Doğa ile Bağlantı
Doğa yürüyüşleri yapanlar kayaların üzerinde açan çiçekleri görünce fotoğraf makinelerine sarılıp bu muhteşem görüntüyü ölümsüzleştirirler. Doğanın sıralı değişimi (süksesyon) sonucu meydana gelen bu güzellik, hayret ve hayranlık uyandırır. Bu yaratıcılıkta önemli bir rolü olan likenleri anlatacağım size.
Likenler algler ve mantarların ortak yaşamları (simbiyotik ilişkileri) sonucu oluşmuş yaşam formlarıdır. Liken basit bir canlı olmayıp, iki ayrı canlının, algin ve mantarın, bir araya gelmesi ve bir birlik meydana getirmesi ile ortaya çıkan karmaşık bir canlıdır. Şekil ve yaşayış bakımından kendilerini oluşturan alg ve mantarlardan tamamen ayrı bir yapı gösterirler. Çok farklı morfolojik özellikleri vardır. Kayaların üzerinden tutun da ağaç kabuklarına kadar birçok yerde yaşar. Oluşumları çok uzun yıllar sürer.
Likenin süksesyon dediğimiz sıralı değişimde yani toprağın oluşumunda çok büyük bir önemi vardır. Bir kayaya önce liken yerleşir. Metabolik faaliyetleri sonucunda oluşan liken asitleri tarafından kaya bir miktar erir ve bu erime sonucunda kayadaki minareller serbest kalır. Bu likenin üzerine kara yosunları yerleşmeye başlar ve çorak düz bir kayanın üzerinde organik bir tabakalaşma başlar. Artık diğer bitkilerin de yetişebileceği, beslenebileceği toprağın temelleri atılmış olur. Ve o toprağa rüzgârda uçan bir tohum konar veya bir hayvanin derisine, ayağına yapışmış bir tohum dökülür ve bir bitki büyür ve çiçek acar.
Likenler o kadar hassastırlar ki kirliliğin başladığı yerlerde yok olmaya mahkumdurlar. Bu yüzden temiz hava, temiz ortam göstergesidirler. İşte size doğayı korumak için bir büyük sebep daha.
Nancy Gönen Çalış
Şubat 2021
Fotograf: Will
